Gặp lại những em bé từng được xem là 'thần đồng'

Thần đồng ngôn ngữ một thời Phó Đức Bình An giờ chỉ mê chơi điện tử
và nói năng rất khó nghe, khó hiểu vì phát âm không chuẩn, không biết
diễn đạt ý mình. Còn cậu bé Sơn nổi lên 15 năm trước vì chưa biết nói
đã biết đọc lại đang có nhiều biểu hiện của bệnh tự kỷ.

Những năm gần đây báo chí thường xuyên đăng tải về những “thần đồng”
với các khả năng siêu việt như 3 tuổi đã biết đọc, biết viết, biết tính
toán đến con số hàng nghìn hay biết đọc cả tiếng Anh. Nhưng hiện tại
các em ra sao thì ít người biết.

Thần đồng ngôn ngữ: Diễn đạt như “gà mắc tóc”

Phó Đức Bình An từng được nhắc đến như là một “thần đồng” về ngôn ngữ
và toán học khi mới tròn 3 tuổi. Lúc đó, Bình An trở thành tâm điểm chú
ý của không chỉ các hộ ở khu tập thể Quân khu Thủ Đô nơi em sống mà còn
từ nhiều người hiếu kỳ khác. Nhà nghiên cứu Nguyễn Phúc Giác Hải nói
rằng, bé Phó Đức Bình An là một trường hợp đặc biệt đáng lưu ý. Song
theo ông, để đưa ra những kết luận cụ thể, chính xác, các nhà khoa học
cần phải có quá trình theo dõi lâu dài.

Mới đây, 3 năm sau ngày bé Bình An “phát lộ” những khả năng đặc biệt nói trên, phóng viên đến nhà và tìm hiểu về em.

Hỏi chuyện “thần đồng” bây giờ ra sao, bố Bình An ngắt lời: “Ối dào, đó
là chuyện ngày trước chứ bây giờ cháu nó bình thường thôi mà, có gì
đâu!”. Còn cậu bé, khi được hỏi: "Bình An học có giỏi không?" thì rụt
rè trả lời: “Dạ giỏi!”. Sau câu trả lời khá tự tin này, cu cậu thò tay
vào túi áo móc chiếc điện thoại di động của phóng viên và chạy ù vào
nhà. Anh Điền (bố Bình An) bảo: “Nó lấy để chơi điện tử đấy. Nghiện
lắm! Tôi phải cất máy vi tính, nếu không là cu cậu suốt ngày ngồi lì
với các trò chơi mà không chịu học hành gì cả”.

Về việc học tập, anh Điền cho biết, Bình An vẫn học tốt môn toán nhưng
ít khi được điểm tối đa vì trình bày rất bẩn và cẩu thả, sửa mãi chẳng
được. Còn môn Tiếng Việt thì Bình An rất kém, cả về phát âm lẫn về cách
diễn đạt ngôn từ đều lộn xộn, câu chẳng ra câu, ý chẳng ra ý. Anh Điền
còn kể rằng, nhiều lúc Bình An nói rất khó nghe, khó hiểu vì phát âm
không chuẩn, không biết cách diễn đạt ý mình.

Cháu Phó Đức Bình, anh trai của Bình An cũng nói: “Nó lười học lắm,
nhiều lúc cháu đem các bài toán mẹo, các bài toán thử IQ ở mức độ trung
bình dành cho độ tuổi từ 9 đến 14 thì em trả lời được ít câu đúng,
riêng ở mức khó thì tuyệt đối không trả lời được câu nào”.

Xem vở của Bình An, thì quả thật em trình bày bài vở rất tuỳ tiện, gạch
xoá lung tung. Riêng vở Tiếng Việt thì cậu đã nhanh tay giấu mất tăm.
Có lẽ nhìn vào học lực hiện nay, không ai bảo trước đây Bình An là một
“thần đồng” có khả năng đặc biệt về ngôn ngữ và toán học.

Cô Lập, giáo viên chủ nhiệm lớp 3G, Trường tiểu học Việt Nam - Cu Ba,
nơi Bình An đang theo học, cho biết, hồi mới nhận lớp, thấy Bình An rất
dát, không chơi với bất kỳ ai, cô còn nghĩ cậu học trò của mình có dấu
hiệu của bệnh tự kỷ. Giờ Bình An đã hòa đồng và tiến bộ hơn nhiều. Tuy
nhiên, cô lập khẳng định: “Ở Bình An hoàn toàn không có những biểu hiện
của khả năng đặc biệt. Về khả năng tính nhẩm mà ngày trước báo viết
cháu tính nhanh còn hơn cả người khác bấm máy tính, thì bây giờ tôi
thấy bình thường. Nhiều bạn trong lớp cũng tính được, thậm chí còn
nhanh hơn cả An”.

Riêng môn Tiếng Việt, An tỏ ra yếu thật sự. Nhiều lúc cô Lập không nhịn
nổi cười khi chấm bài kiểm tra văn của Bình An, bởi gần như các câu
trong bài văn không có mối liên hệ, gắn kết gì với nhau về ngữ nghĩa
lẫn ngữ pháp. Không chỉ viết mà lúc nói, Bình An cũng như “gà mắc tóc”.
Có những lúc đứng dậy phát biểu, An nói một thôi một hồi mà vẫn không
thể diễn đạt được ý mình muốn nói, chỉ đến khi cô giáo gợi ý “thế có
phải con muốn nói như thế này phải không” thì mọi người mới hiểu cu cậu
nói gì.

Thần đồng đất mỏ: Dấu hiệu của bệnh tự kỷ

Quảng Ninh trước đây rộ lên hiện tượng 2 “thần đồng” Trần Nam Sơn và Lê
Thị Mai. Cách đây 15 năm, Sơn cũng được phát hiện là cậu bé có những
khả năng đặc biệt: Biết đọc khi chưa biết nói.

Ngày đó Sơn là tâm điểm của báo chí, của những người hiếu kỳ và các nhà
nghiên cứu. Khi đến nhà Sơn ở phường Hà Lầm - TP Hạ Long, chị Ngà (mẹ
Sơn) còn có vẻ nuối tiếc khi nhớ về những ngày đó.

Khi những tư chất thiên bẩm của Sơn được nhiều người biết đến, chị Ngà
đã nhận được không ít thư từ góp ý về các phương pháp nuôi dạy “thần
đồng” để Sơn phát triển được những khả năng đặc biệt của mình. Thế
nhưng vì điều kiện nhiều khó khăn nên chị không thể làm theo.

Đến giờ, không những không thể phát huy được những khả năng thiên bẩm
của mình mà theo chị Ngà, Sơn ngày càng tỏ ra có gì đó không bình
thường. Điều dễ nhận thấy nhất là tính Sơn nhút nhát, rất ít khi đi
chơi, không thích đến những nơi đông người. Ngày còn nhỏ gần như cậu
không có bạn, đến lúc lớn cũng chỉ chơi với một vài người. Ngoài ra,
Sơn rất kén ăn, đến năm lớp 9 mà mẹ vẫn còn phải chăm như chăm một cậu
bé lớp 1.

Sơn còn có tính lơ đãng, hay quên. Mẹ cậu cho biết: “Nhiều lần đi chơi
về, tôi hỏi con đi đâu về đấy? Có khi hỏi đến câu thứ 3 nó mới gãi đầu,
gãi tai lí nhí: Để con nhớ đã mẹ ạ!”. Chị còn kể, cô giáo chủ nhiệm lớp
10 phản ánh, giờ ra chơi cậu thường leo lên đồi ngồi trầm ngâm một mình
thay vì nô đùa cùng các bạn.

Đang học lớp 11, Sơn chỉ thích học vi tính, cậu ước mơ sau này sẽ trở
thành một cử nhân tin học. Lâu nay cậu thường xuyên viết và vẽ các bộ
truyện tranh. Nhiều lần Sơn ngỏ ý nhờ mẹ tìm và gửi hộ các bộ truyện
tranh của mình lên các nhà xuất bản. Xem những trang sách của Sơn, thấy
cậu ghi chép, trình bày rất cẩu thả chứng tỏ học không phải là niềm đam
mê của cựu “thần đồng” này.

Trên nhãn vở Văn, Sơn ghi như sau: “Trường: Không tên tuổi, Lớp: Vô
danh” còn nội dung bên trong, có trang cậu ghi tới 3 môn Văn, Đại số,
Hình học. Lồng trong nội dung bài học là chi chít những hình vẽ về các
nhân vật trong truyện tranh với dao kiếm hãi hùng. Hầu như rất hiếm để
tìm thấy một quyển vở được ghi chép một cách cẩn thận, sạch đẹp.

Cô Đoàn Thị Thái, giáo viên Trường THCS Nguyễn Văn Thuộc, là cô giáo
chủ nhiệm 4 năm trung học cơ sở của Sơn cho biết, học lực của Sơn cũng
chỉ đạt mức khá, nhiều môn đạt điểm trung bình. Đến lớp, Sơn hầu như
không chơi cùng bạn mà thu mình ngồi trầm tư một góc. Một đặc điểm “nổi
trội” của Sơn chính là tính hay quên và nhiều lúc ngồi trong lớp mà như
người “trên trời rơi xuống”. Đã không ít lần Sơn quên giờ lên lớp, quên
hết lời cô dặn, khiến cô rất thất vọng.

Cũng ồn ào xuất hiện trên báo chí hồi đó như Sơn, khiến nhiều người
phải ngả mũ kính phục vì “khả năng đặc biệt”, nhưng giờ đây gặp lại,
một cựu “thần đồng” khác ở đất mỏ là Lê Thị Mai nói với chúng tôi rằng:
“Hai chữ 'thần đồng' đã đánh cắp tuổi thơ tôi”. Câu chuyện buồn vẫn còn
tiếp diễn…