Theo lời chủ một quầy hàng khô trong chợ Đồng Xuân, loại bột có tên là “cần sủi”, chỉ cho vào nồi chè mấy phút là nhừ tơi.
Đây là tình trạng mua bán phổ biến tại các cửa hàng chuyên kinh doanh mặt hàng phụ gia thực phẩm ở hầu hết các chợ tại Hà Nội.
Dừng chân ở một quầy hàng khô trong khu vực chợ Đồng Xuân, chúng tôi được người bán hàng đon đả chào mời: “Đường siêu ngọt này nhập từ Trung Quốc, giá 30.000đồng/kg dùng cả tháng cũng chưa hết. Nếu nấu chè chỉ cần cho nửa thìa bằng cả cân đường kính, vị ngọt lại rất “tự nhiên”. Ghé tai chúng tôi, người bán hàng quảng cáo: “Loại đường này đang được sử dụng khá phổ biến trong các quán chè lớn hiện nay.
Có loại hàng nhái rẻ hơn chỉ khoảng 25.000-27.000đồng/kg nhưng vị ngọt không “thật” bằng loại đường này”. Loại đường “siêu ngọt” này người bán hàng giới thiệu là đường mía. Loại đường này được đóng gói dưới dạng túi nilon 1kg, bên ngoài có in hình một cây mía và những hàng chữ Trung Quốc không có tiếng Việt hay bất cứ thông tin nào về sản phẩm. Đường không ở dạng hạt mà là những mảnh đường vuông, nhỏ dẹt và trong suốt.
Bên cạnh đó, còn vô số những mặt hàng khác cũng được đóng gói ở dạng túi nilon, không có nhãn mác hay nguồn gốc xuất xứ như: bột dùng để làm nhanh nhừ thực phẩm, các loại bột màu, phẩm màu… Đáng chú ý là những gói bột trắng mịn, đóng thành từng túi 1kg, bán với giá 10.000 đồng. Theo như lời chị Hồng, chủ một quầy hàng khô trong chợ Đồng Xuân, loại bột này có tên gọi là “cần sủi”, bình thường một nồi chè đỗ đen phải ninh ít nhất nửa tiếng đến một tiếng đồng hồ mới nhừ. Nhưng nếu cho ít bột này vào nồi đỗ vừa sôi thì chỉ cần vài phút sau là đã được nồi chè nhừ tơi. Thứ bột “kỳ diệu” này không hề có tên hiệu và đóng gói khá thủ công.
Có khả năng gây ung thư
Theo nhiều chuyên gia thuộc bộ môn Công nghệ đường bột - Viện Công nghiệp thực phẩm, nếu đúng là loại đường Sodium cyclamte thì đó là loại hóa chất được xếp vào dạng độc tố Bộ Y tế đã cấm sử dụng cho chế biến thực phẩm. Các tài liệu khoa học thế giới đã từng ghi nhận loại đường hóa học tổng hợp này rất độc và có khả năng gây ung thư.
Điều nguy hiểm là loại đường này hòa tan trong nước, không màu, không mùi nên rất khó phát hiện. Còn chất làm nhanh nhừ về cơ bản giống loại thuốc dùng cho người đau dạ dày. Bột này chính làmuối natri hydro carbonat (NaHCO3). Bản thân loại muối này không gây độc nhưng nếu người dùng ham rẻ dùng loại bột dành cho công nghiệp thay vì loại chế biến thực phẩm thì các tạp chất trong đó có thể gây hại cho sức khỏe.
Người tiêu dùng có thể phân biệt bột nhừ công nghiệp nếu thấy có mùi vôi do lượng khí hydro sục không đủ. Còn bột nhừ dùng trong chế biến thực phẩm thường không mùi, không vị và đặc biệt màu rất trắng. Cả hai loại sản phẩm hóa học tổng hợp trên đều có đặc tính chung là ít gây tác hại nếu sử dụng dưới hàm lượng cho phép, không sử dụng liên tục và là sản phẩm sạch (đã loại bỏ hết tạp chất và gần như tinh khiết 100%).
Gần như những phụ gia thực phẩm hiện nay đều không có chỉ định rõ ràng mà chỉ được sử dụng theo cảm quan và kinh nghiệm của người dùng. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo, ngay cả khi những phụ gia thực phẩm cho phép sử dụng thì cũng cần có hướng dẫn cụ thể và được quản lý chặt chẽ nhằm đảm bảo sử dụng đúng liều lượng cho phép, đúng quy cách được khuyến cáo.
Ông Hoàng Đại Nghĩa - Phó Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 14 - Chi cục QLTT Hà Nội cho biết: “Phụ gia thực phẩm là một trong những mặt hàng được Đội QLTT số 14 kiểm tra đồng loạt, đặc biệt là trong mùa Trung thu năm nay. Với những sản phẩm không có nhãn mác và nguồn gốc xuất xứ Chi cục QLTT sẽ có biện pháp xử lý tránh gây hại cho người tiêu dùng. Chúng tôi rất mong nhận được sự hợp tác từ phía người tiêu dùng để có những thông tin chính xác về mặt hàng này”.
Bên cạnh việc người tiêu dùng cần có ý thức trong việc lựa chọn các loại phụ gia chế biến thực phẩm thì vấn đề mấu chốt hiện nay chính là các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra và xử lý nghiêm những mặt hàng không có trong danh mục Bộ Y tế cho phép. Có như vậy, mới tránh gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng.